Yenidoğan zatürresi belirtileri nelerdir ve nasıl tedavi edilir?

Yenidoğan zatürresi, doğumdan sonraki ilk 28 gün içinde bebeklerde görülen akciğer enfeksiyonudur. Bakteri, virüs veya nadiren mantar kaynaklı olabilir. Erken doğum, düşük doğum ağırlığı veya bağışıklık sistemi zayıflığı riski artırır. Yenidoğanlarda bağışıklık sistemi tam gelişmediğinden zatürre ciddi seyredebilir ve acil müdahale gerektirir.

Yenidoğanlarda zatürre belirtileri genellikle belirsiz ve spesifik olmayabilir. Ebeveynlerin dikkat etmesi gereken başlıca belirtiler şunlardır:

• Solunum problemleri: Hızlı nefes alıp verme, solunum sayısında artış (normalde yenidoğanlarda dakikada 40-60 nefes), burun kanatlarının solunum sırasında açılması, hırıltılı solunum veya inleme
• Beslenme güçlüğü: Emme isteksizliği, emerken yorulma, beslenme süresinin kısalması veya kusma
• Renk değişiklikleri: Ciltte solukluk, morarma (siyanoz), özellikle dudak ve tırnak çevresinde
• Ateş veya vücut ısısında düzensizlik: Ateş yüksekliği veya tam tersine hipotermi (vücut ısısının düşmesi)
• Halsizlik ve uyku hali: Bebeğin normalden fazla uyuması, uyandırmakta zorlanma, hareketlerde azalma
• Öksürük: Nadiren görülse de bazı bebeklerde öksürük olabilir
• Göğüs duvarında çekilmeler: Solunum sırasında kaburgalar arasında veya göğüs kafesinde içe çökme

Yenidoğan zatürresinin başlıca nedenleri:

• Doğum sırasında anneden geçen enfeksiyonlar (Group B streptokok, E. coli gibi bakteriler)
• Doğum sonrası çevresel maruziyet (RSV, influenza gibi virüsler veya hastane kaynaklı enfeksiyonlar)
• Erken doğum (prematürite) ve akciğer gelişiminin yetersiz olması
• Doğuştan kalp veya akciğer anomalileri
• Bağışıklık sistemi yetersizliği

Tanı için doktor şu yöntemleri kullanır:

• Fizik muayene: Solunum seslerinin dinlenmesi, oksijen satürasyon ölçümü
• Akciğer grafisi: Akciğerlerdeki enfeksiyon alanlarının görüntülenmesi
• Kan testleri: Enfeksiyon belirteçleri (CRP, lökosit sayımı), kan kültürü
• Balgam kültürü veya nazofaringeal sürüntü
• Arteriyel kan gazı analizi: Oksijen ve karbondioksit seviyelerinin değerlendirilmesi

Yenidoğan zatürresi tedavisi hastane koşullarında ve genellikle yenidoğan yoğun bakım ünitesinde yapılır:

• Antibiyotik tedavisi: Başlangıçta geniş spektrumlu intravenöz antibiyotikler, daha sonra kültür sonuçlarına göre düzenlenir. Tedavi süresi 7-14 gün arasında değişebilir
• Solunum desteği: Oksijen tedavisi, nazal kanül veya maskeyle oksijen verilmesi. Ciddi vakalarda mekanik ventilatör desteği gerekebilir
• Sıvı ve elektrolit dengesi: İntravenöz sıvı tedavisi ile dehidratasyonun önlenmesi
• Beslenme desteği: Beslenme güçlüğü olan bebeklere nazogastrik sonda veya parenteral beslenme
• Semptomatik tedavi: Ateş düşürücüler, solunum fizyoterapisi
• Yakın takip: Vital bulguların, oksijen satürasyonunun ve genel durumun sürekli izlenmesi

Taburcu sonrası evde bakım önerileri:

• Ellerin sık sık yıkanması
• Sigara dumanından kaçınma
• Kalabalık ortamlardan uzak durma
• Anne sütüyle beslemenin sürdürülmesi
• Aşı takvimine uygun olarak bebeğin aşılanması
• Düzenli doktor kontrollerine gitme

Aşağıdaki belirtiler görüldüğünde derhal tıbbi yardım alınmalıdır:

• Nefes almada güçlük veya solunumun durması
• Şiddetli morarma
• Yüksek ateş veya hipotermi
• Bebeğin uyanamaması veya aşırı halsizlik
• Beslenmenin tamamen kesilmesi

Yenidoğan zatürresi ciddi ancak uygun tedaviyle iyileşebilen bir durumdur. Erken teşhis ve tedavi komplikasyon riskini azaltır. Yukarıdaki belirtilerden herhangi birini fark ettiğinizde vakit kaybetmeden çocuk doktorunuza başvurun.